Okulistyka weterynaryjna – najczęstsze problemy ze wzrokiem u zwierząt

Problemy ze wzrokiem u zwierząt pojawiają się nagle lub rozwijają powoli. Najczęściej właściciele zauważają mrużenie oczu, nadmierne łzawienie, zaczerwienienie, zmętnienie lub pocieranie pyska łapą. Szybka ocena objawów i konsultacja z lekarzem weterynarii ograniczają ryzyko trwałych uszkodzeń. Poniżej zebrano najczęstsze schorzenia, ich typowe przyczyny, sygnały ostrzegawcze oraz opcje postępowania.

Przeczytaj również: Jakie kosmetyki do demakijażu można znaleźć na rynku?

Najczęstsze choroby oczu u zwierząt – co właściciel widzi jako pierwsze

Zapalenie spojówek objawia się zaczerwienieniem, łzawieniem i wydzieliną. Może wynikać z infekcji, alergii, ciała obcego lub podrażnienia chemicznego/pyłowego. U części zwierząt problem nawraca sezonowo.

Przeczytaj również: Jak spalić tkankę tłuszczową z brzucha po 40. roku życia?

Zapalenie rogówki i owrzodzenia rogówki powodują silny ból, światłowstręt, mrużenie i zmętnienie powierzchni oka. Owrzodzenie niesie ryzyko perforacji gałki ocznej i wymaga pilnej interwencji.

Przeczytaj również: Nasiona konopi — jakie odmiany marihuany są dostępne w Polsce?

Zespół suchego oka to niedostateczne wydzielanie łez prowadzące do lepkiej wydzieliny, matowej rogówki i nawracających stanów zapalnych. Bez leczenia rogówka ulega uszkodzeniom.

Jaskra wiąże się ze wzrostem ciśnienia śródgałkowego i uszkodzeniem nerwu wzrokowego. Właściciel może zauważyć powiększenie i twardość gałki ocznej, ból, niechęć do światła oraz pogorszenie widzenia.

Zaćma to zmętnienie soczewki. Objawia się szarobiałym odcieniem źrenicy, potykaniem się w słabym świetle i trudnością w orientacji.

Entropium (podwinięcie powieki) i ektropium (wywinięcie powieki) prowadzą do przewlekłego podrażnienia rogówki, łzawienia i nawracających zapaleń. Często dotyczą psów ras predysponowanych.

Wypadnięcie trzeciej powieki pojawia się jako różowa „kulka” w kąciku oka. Może współistnieć z podrażnieniem i łzawieniem i zwykle wymaga planowego leczenia.

Objawy, które wymagają pilnej konsultacji

Niektóre symptomy wskazują na konieczność szybkiej oceny okulistycznej, ponieważ zwłoka zwiększa ryzyko pogorszenia widzenia.

• Silny ból oka: mrużenie, tarcie łapką, niechęć do dotyku, światłowstręt.
• Gwałtowne zmętnienie lub „mleczne” oko, widoczna rana rogówki, nagła utrata orientacji.
• Nagłe powiększenie gałki ocznej, twardość oka, wymioty towarzyszące bólowi.
• Ropna wydzielina i nasilone przekrwienie nieustępujące w ciągu 24 godzin.

Dlaczego rasy brachycefaliczne chorują częściej

Rasy brachycefaliczne (np. mops, buldog, pekińczyk, koty perskie) mają płytkie oczodoły i szeroką szparę powiekową, co sprzyja wysychaniu powierzchni oka, urazom rogówki i problemom z domknięciem powiek. Krótka kufa i wystające gałki oczne zwiększają ryzyko owrzodzeń oraz nawracających zapaleń. U tych zwierząt nawet drobny uraz może szybko przejść w poważne owrzodzenie, dlatego codzienna obserwacja i szybka reakcja na zmiany mają duże znaczenie.

Jak wygląda diagnozowanie chorób oczu u zwierząt

Podstawą jest wywiad (czas trwania objawów, uraz, kontakt z alergenami lub chemią domową) oraz badanie kliniczne oka w lampie szczelinowej. W zależności od problemu lekarz może wykonać test łzowy (produkcja łez), barwienie fluoresceiną (owrzodzenia rogówki), pomiar ciśnienia śródgałkowego (podejrzenie jaskry), ocenę dna oka oraz dodatkowe badania laboratoryjne, gdy podejrzewa infekcję lub chorobę ogólnoustrojową.

Leczenie – postępowanie farmakologiczne i chirurgiczne

Leczenie farmakologiczne obejmuje krople i maści okulistyczne, w tym preparaty nawilżające, antybiotykowe, przeciwzapalne lub wspierające gojenie nabłonka rogówki. Dawkowanie i czas stosowania zależą od rozpoznania i wyniku badań.

Leczenie chirurgiczne jest rozważane w przypadkach entropium/ektropium, zaawansowanych owrzodzeń rogówki (np. zabezpieczenie lub szycie rogówki), wypadnięcia trzeciej powieki czy dojrzałej zaćmy. Decyzję poprzedza ocena ogólnego stanu zdrowia zwierzęcia i szczegółowa diagnostyka okulistyczna.

Domowa obserwacja i profilaktyka, które realnie pomagają

Regularne przeglądy oczu oraz szybkie reagowanie na niepokojące sygnały zmniejszają ryzyko powikłań. Właściciel może wiele zrobić, aby wcześnie wychwycić zmiany i ograniczyć czynniki drażniące.

• Codziennie sprawdzaj, czy nie pojawiło się zaczerwienienie, łzawienie, zmętnienie lub nadmierne mrużenie.
• Unikaj dymu, kurzu i silnych detergentów w otoczeniu zwierzęcia; chroń oczy przed piaskiem i wiatrem.
• Nie stosuj preparatów „na własną rękę”. Leki ludzkie i zwierzęce różnią się składem i wskazaniami.
• U ras brachycefalicznych zwracaj uwagę na mikrourazy rogówki i regularne nawilżanie zalecone przez lekarza.

Rozpoznanie konkretnego problemu – krótkie scenariusze

„Pies od rana mruży jedno oko i pociera pyskiem dywan.” – prawdopodobne podrażnienie lub owrzodzenie rogówki. Potrzebne badanie z barwieniem fluoresceiną i ocena powiek pod kątem ciała obcego lub entropium.

„Kot ma szarą poświatę w źrenicy i gorzej widzi po zmroku.” – możliwa zaćma lub zmiany w siatkówce. Wskazane badanie okulistyczne i ocena soczewki oraz dna oka.

„Gałka oczna wygląda na powiększoną i twardą, pupil unika światła.” – obraz sugerujący jaskrę. Wymaga szybkiego pomiaru ciśnienia śródgałkowego i wdrożenia postępowania według rozpoznania.

„W kąciku oka pojawił się różowy guzek.” – typowe dla wypadnięcia trzeciej powieki. Lekarz ustala plan leczenia po badaniu okulistycznym.

Kiedy i gdzie szukać pomocy

W przypadku nagłych objawów bólu oka, trudności z otwieraniem powiek, nagłego zmętnienia lub urazu wskazana jest pilna konsultacja. W problemach przewlekłych (nawracające zapalenia spojówek, łzawienie, suchość oka) pomocna jest planowa wizyta i diagnostyka. Informacje o zakresie konsultacji okulistycznych znajdziesz pod hasłem Okulistyka weterynaryjna w Gdyni.

Najważniejsze wnioski dla opiekuna

Oko reaguje na uraz i infekcję szybko i gwałtownie. Wczesna diagnoza i odpowiednie postępowanie zmniejszają ryzyko utraty wzroku. Zwracaj uwagę na mrużenie, ból, wydzielinę, zmętnienie oraz zmiany w zachowaniu zwierzęcia. Rasy brachycefaliczne wymagają wzmożonej obserwacji z uwagi na budowę anatomiczną. Leczenie w okulistyce weterynaryjnej obejmuje metody farmakologiczne i chirurgiczne, dobierane do rozpoznania i stopnia zaawansowania choroby.